Tiptronik vites nedir?

Türkçe'ye "Tiptronik (tiptronic) vites" olarak giren otomobil
terimi, düz vites ile otomatik vites arasında yer alan yarı otomatik
bir vites sistemini ifade eder.


Sözcüğün İngilizce orjinal karşılığı "Tiptronic"tir ancak zaman zaman
"Triptronic" olarak da kullanıldığından, Türkçe'ye de her iki terim de
girmiştir ve sistem bazen Tiptronik olarak adlandırılmaktayken, bazen
Triptronik olarak kullanıldığı da görülür. Terimin orjinali ünlü Alman
otomobil firması Porsche tarafından marka tescili yapılan "Tiptronic"
olduğundan, doğru kullanımın da aslında Triptronik değil, Tiptronik
olduğu söylenmelidir.

Tiptronik şanzımana sahip bir arama, aslında otomatik vitese
sahiptir ve otomatik vitesli diğer arabalar gibi, sürücünün vites
değiştirmesini gerektirmeden kullanılabilir.

Ancak tiptronik şanzımana sahip arabalarda, sürücü dilerse otomatik
vitesi devre dışı bırakıp, aracı düz (manuel) vitesliymiş gibi de
kullabilmektedir. Tiptronik şanzıman esas olarak bu sistemi ifade
etmekteyse de, markanın yaratıcısı Porsche firması, sistemin kullanımı
için değişik araba firmalarına (Volkswagen, Skoda, Audi gibi), lisans
vermekte ve bu firmalar da tiptronik sistem adı altında kendi değişik
vites standartlarını üretebilmektedir, bu nedenle tiptronik vites her
araba markasında tam olarak aynı kullanım şekline sahip değildir.

Ayrıca bu sistemin lisansını Porchse firmasından satın almak yerine
kendi terimlerini kullanmayı seçen değişik araba markaları da
mevcuttur, o nedenle aynı ya da benzer şanzıman/vites sistemlerinin
farklı araba markalarında farklı isimlerle kullanımı yaygındır. Örneğin
BMV ve Rover çok benzer bir şanzıman sistemi için "Steptronic",
Mercedes "TouchShift", Hyundai "Shiftronic", Volvo "Geartronic"
isimleri kullanmaktadır.