ATATÜRK'ÜN SÖYLEV VE DEMEÇLERİ
KADIN KIYAFETİ VE ÖRTÜNME <b><B><blockquote>******, 31 Ocak 1923 tarihinde İzmir Eski Gümrük binasında halk ile yaptığı konusmada şunları belirtmektedir :
</blockquote><blockquote>"Kasaba
ve şehirlerde yabancıların dikkati ençok örtünme şekli üzerinde
toplanıyor. Buna bakanlar kadınlarımızın hiçbirşey görmediklerini
sanıyor. Bununla beraber din gereği olan örtünme, kısaca belirtmek
gerekirse, denebilir ki; kadınların sıkıntı çekmesine yol açmayacak ve
adaba aykırı olmayacak şekilde basit olmalıdır. Örtünme şekli kadını
hayatından, varlığından tecrit edecek bir şekilde
olmamalıdır."******'ün Söylev ve Demeçleri, II. Cilt,s. 87
</blockquote><blockquote>21 Mart 1923 tarihinde Konya Hilaliahmer Kadınlar Şubesi'nin tertip ettiği çay ziyafetinde şöyle söylüyor:<
</blockquote><blockquote>*** "Muhterem Hanımlar,
düşmanlarımızı aldatan bu dış görüntü bilhassa kadınlarımızın
şeklinden, giyim tarzından ve örtünme şeklinden kaynaklanıyor. Onların
aldanmalarına yol açan diğer bir nokta da yabancılarla temas edebilecek
mevkide bulunan kadınlarımızın tavır ve hareketlerinin millî tavır ve
hareketlerimizin timsali olmayıp, belki Avrupa tavır ve hareketlerinin
taklitçisi olarak görülmesidir. Filhakika, memleketimizin bazı
yerlerinde, en ziyade büyük şehirlerinde giyim tarzımız, kıyafetimiz
bizim olmaktan çıkmıştır. Şehirlerdeki kadınlarımızın giyim tarzı ve
örtünmesinde iki şekil tecelli ediyor; ya ifrat, ya tefrit görülüyor.
Yani ya ne olduğu bilinemiyen, çok kapalı, çok karanlık bir dış görünüm
gösteren bir kıyafet, - veyahut Avrupanm en serbest balolarında bile
dış kıyafet olarak arzedilemiyecek kadar açık bir giyim. Bunun her
ikisi de şeriatın tavsiyesi, dinin emri haricindedir. Bizim dinimiz
kadını o tefritten de, bu ifrattan da tenzih eder. 0 şekiller dinimizin
muktezası değil, muhalifidir. Dinimizin tavsiye ettiği tesettür hem
hayata, hem fazilete uygundur. Kadınlarımız şeriatın tavsiyesi, dinin
emri mucibince örtünselerdi, ne o kadar kapanacaklar, ne o kadar
açılacaklardı. Dînî örtünme, kadınlar için zorluk çıkarmayacak,
kadınların toplum hayatında, ekonomik hayatta, çalışma hayatında ve
ilim hayatında erkeklerle ortak çalışmalar yapmasına mani bulunmayacak
bir normal şekildedir. Bu normal şekil, toplumumuzun ahlak ve
terbiyesine aykırı değildir."
</blockquote><blockquote>"Giyim tarzımızı
ifrata vardıranlar, kıyafetlerinde aynen Avrupa kadınını taklit edenler
düşünmelidir ki, her milletin kendine mahsus ananesi, kendine mahsus
adetleri, kendine göre millî hususiyetleri vardır. Hiçbir millet aynen
diğer bir milletin mukallidi olmamalıdır. Çünkü böyle bir millet ne
taklit ettiği milletin aynı olabilir, ne kendi milliyeti dahilinde
kalabilir. Bunun neticesi şüphesiz ki hüsrandır."
</blockquote><blockquote>"Bizim örtünme
meselesinde nazarı itibare alacağımız şey, bir yandan milletin ruhunu,
diğer yandan hayatın icabatını düşünmektir. Örtünmedeki ifrat ve
tefritten kurtulmakla bu iki ihtiyacı da temin etmiş olacağız. Giyim
tarzımızda milletin ruhi ihtiyacını tatmin için, İslam ve Türk hayatını
başlangıçtan bugüne kadar layıkiyle tetkik ve etrafiyle açıklamamız
lazımdır. Bunu yaparsak görürüz ki, şimdiki giyim tarzımız ve
kıyafetimiz onlardan başkadır, lakin onlardan daha iyidir diyemeyiz.
Bizim kadın hayatımızda, kadının giyim tarzında yenilik yapmak söz
konusu değildir. Milletimize bu hususta yeni şeyleri bellettirmek
mecburiyeti karşısında değiliz. Belki ancak dinimizde, milliyetimizde,
tarihimizde zaten mevcut olan beğenilir adetlere uygunluğu sağlamak
mevzübahs olabilir. Biz başlıbaşına ferden her türlü şekilleri tatbik
edebilir, kendi zevkimize, kendi arzumuza, kendi terbiye ve seviyemize
göre istediğimiz kıyafeti seçebiliriz. Ancak bütün milletin şayanı
kabul göreceği şekilleri, bütün milletin hayatında uygulanması mümkün
olan kıyafetleri herhalde genel temayülde aramak ve o şekillerin
gerçekleşmesini de genel temayüle uygunlukta görmek lazımdır. Bazı
milletlerin zevk alemlerini memleketimizde tatbike kalkmak şüphesiz ki
hatadır. Bu yol toplum hayatımızı feyz ve fazilete ulaştırmaz."
</blockquote><blockquote>"Daha selametle, daha
dürüst olarak yürüyeceğimiz yol vardır. Büyük Türk kadınını mesaimizde
müşterek kılmak, hayatımızı onunla birlikte yürütmek, Türk kadınını
ilmi, ahlakî, içtimai, iktisadi hayatta erkeğin ortağı, arkadaşı,
yardımcısı ve destekçisi yapmak yoludur. Eğer kadınlarımız dinin
tavsiye ve emrettiği bir kıyafetle, faziletin icabettirdiği hareket
tarzıyla içimizde bulunur; milletin ilim, sanat, içtimaiyat
hareketlerine iştirak ederse bu hali, emin olunuz; milletin en
mutaassıbı daha takdir etmekten geri duramaz. Bilakis o halin aleyhinde
söylenecek sözlere karşı, belki onun müteşebbislerinden daha fazla
savunucusu olur."******'ün Söylev ve Demeçleri, 11. Cilt, s. 149-151
</blockquote><blockquote>*** "Gezilerim
sırasında köylerde değil özellikle kasaba ve şehirlerde kadın
arkadaşlarımızın yüzlerini ve gözlerini çok sıkı ve özenle kapatmakta
olduklarını gördüm. Özellikle bu sıcak mevsimde bu durumun kendileri
için mutlaka işkence ve ıstırap nedeni olduğunu tahmin ediyorum. Erkek
arkadaşlar bu biraz bizim bencilliğimizin eseridir. Çok namuslu ve
dikkatli olduğumuzun gereğidir. Fakat saygıdeğer arkadaşlar,
kadınlarımız da, bizim gibi anlayışlı ve düşünceli insanlardır. Onlara
ahlakla ilgili kutsal kavramları aşılamak, millî ahlakımızı anlatmak ve
onların beynini ışıkla, temizlikle donatmak esası üzerinde bulunduktan
sonra fazla bencilliğe gerek kalmaz. Onlar yüzlerini dünyaya
göstersinler. Ve gözleriyle dünyayı dikkatle görebilsinler. Bunda
korkulacak bir şey yoktur."******'ün Söylev ve Demeçleri, II. Cilt, s.
211.
</blockquote><blockquote>*** "Bazı
yerlerde kadınlar görüyorum ki başına bir bez veya bir peştemal veya
buna benzer bir şeyler atarak yüzünü gözünü gizler ve yanından geçen
erkeklere karşı ya arkasını çevirir veya yere oturarak yumulur. Bu
tavrın anlamı ve işareti nedir? Baylar uygar bir millet anası, millet
kızı bu garip şekle, bu vahşi duruma girer mi? Bu durum, milleti çok
gülünç gösteren bir görüntüdür. Derhal düzeltilmesi gerekir."******'ün Söylev ve Demeçleri, II. Cilt, s. 217
*** "Bizim kadınlarımız, bazı yerlerde Avrupa
kadınlarını bile gıptaya sevkedecek kadar ilerlemişlerdir ve eğer
kadınlarımız yalnız bu yönü düşünür ve yalnız şıklıkta, zerafette
Avrupa kadınlarını bile geçmeyi amaç kabul ederse kadınlık hayatında,
dolayısıyla bütün milletin hayatında varmak istediğimiz mutlu inkilaba
ulaşmakta kolaylık sağlayamayız."
"Kadınlık meselesinde dış görünüş ve kıyafet ikinci
derecededir. Asıl mücadele alanı, kadınlarımız için görünüş ve
kıyafette başarıdan daha çok, asıl başarılı olunması gereken alan
ışıkla, kültürle, gerçek faziletle süslenmek ve donanmaktır. Ben
saygıdeğer hanımlarımızın Avrupa kadınlarından daha aşağıda kalmayacak,
tersine pek çok yönlerde onların üstüne çıkacak ışık ve kültürle
donanacaklarına kesinlikle kuşku duymayan ve buna kesinlikle emin
olanlardanım."******'ün Söylev ve Demeçleri, II. Cilt, s. 151 - 153.</blockquote></b>
Paz Eyl. 22, 2013 10:04 pm tarafından nilcem
