Adalet Bakanı Sadullah Ergin, “Tarafsız olmak yerine, sınırsız
bir iktidar sahibi olarak aktif, şekillendirici ve yönetime hukuk üstü
müdahalelerde bulunan bağımsız bir yargı, bağımlı bir yargıdan daha
kötü sonuçlar doğurabilir” dedi.
Bakan Ergin, Stratejik Düşünce Enstitüsü tarafından düzenlenen
“Demokratikleşme Sürecinde Hukukun Üstünlüğü ve Yargı” konulu
konferansın açılışında konuştu.
Ergin, Anayasa'da Cumhuriyet'in bir hukuk devleti olduğu ifade
edilirken önüne getirilen “demokratik” kavramının demokrasi ile hukuk
devleti arasındaki yakın ilişkiyi gösterdiğini söyledi.
Hukuk devletinin, yönetenlerin ya da siyasal iktidar sahiplerinin keyfi
eylem ve işlemlerine karşı yönetilenlere hukuki güvenceler sağlayan bir
devlet tipi olarak tanımlanabileceğini ifade eden Ergin, “Bu anlamda
hukuk devleti sadece hukuku olan değil, hukukun üstünlüğüne dayanan ve
evrensel standartlarla uyumlu hukukun egemen olduğu devlettir” diye
konuştu.
Sadullah Ergin, hukuka uymanın yalnızca vatandaşlar için değil, devlet
için de bir zorunluluk olduğunu vurgulayarak, “Bunun anlamı ise
vatandaşların tek taraflı olarak devlete boyun eğmekle yükümlü tebaa
konumunda olmadıklarıdır. Demokrasinin bir anlamı da zaten budur” dedi.
Demokratik hukuk devletinin gereklerinden birinin de “kuvvetler
ayrılığı” ilkesi olduğunu dile getiren Ergin, devlette gerçek kuvvetin
tek ve onun da millet olduğunu söyledi. Kuvvetler ayrılığı ilkesinin
tam olarak benimsenmediği ve hukuk devleti ilkesinin yerleşmediği
sistemlerde “totaliter, olirgarşik veya jüristokrasinin” egemen olduğu
yönetimlerin görüldüğünü belirtti.
Bakan Ergin, hukukun üstünlüğüne dayalı ve kuvvetler ayrılığı sistemini
benimseyen devletlerin amacının, “evrensel ilkeler ışığında oluşturulan
hukuk kurallarına vatandaşların ve devlet kurumlarının uymasını
sağlamak olduğunu” ifade ederek, “Böyle bir sistemde hukuk kurallarının
uygulanmasında herhangi bir kişi ya da kuruma ayrıcalık tanınamayacak,
kurallar hukukun üstünlüğüne göre yorumlanacaktır. Hepsinden önemlisi
hukukun üstünlüğü, hukukçunun üstünlüğü anlamına gelmemektedir. Üstün
hukuk kuralları herkes için bağlayıcıdır” diye konuştu.
AB SÜRECİ
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Türkiye'nin Avrupa Birliği sürecinde,
insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün temini konularında
önemli gelişmeler kaydedildiğini dile getirerek, bu kapsamda yargının
tarafsızlığının, bağımsızlığının ve etkinliğinin güçlendirilmesine
yönelik bir “Yargı Reformu Stratejisinin” hazırlandığını anımsattı.
Stratejinin hazırlanma süreci ve içeriği hakkında bilgi veren Ergin, sözlerine şöyle devam etti:
“Yargı reformu stratejisinin de temel konularından olan yargının
bağımsızlığı ve tarafsızlığı konusuna özellikle değinmek istiyorum.
Yargı bağımsızlığı, hukuk devletinin ön koşulu ve adil yargılamanın
temel garantisidir. Diğer bir değişle bağımsız ve tarafsız bir yargı,
hukukun üstünlüğüne dayalı hukuk devleti ile eş anlamlıdır. Yargı
bağımsızlığı, karar verilirken hür olunması, hiçbir baskı ve etki
altında kalınmamasıdır. Bağımsızlık kavramının içerdiği unsurlar ise,
talimat ve emir almama, karar vermede özgürlük, yasaya ve hukuka
bağlılık, yasama, yürütme ve yargıya karşı bağımsızlıktır. Yargı
bağımsızlığı bir kast ayrıcalığı olmayıp yürütülen hizmetin
niteliğinden kaynaklanmaktadır. Buradaki temel amaç, yargıcın karar
verirken tarafsızlığını ve özgürlüğünü sağlamaktır. Yargı mensuplarının
özgür ve tarafsız olarak karar verebilmeleri, yargı üzerinde iç ve dış
etkilerin bulunmaması ile mümkündür. Devlet kurumlarından ve her türlü
baskı gruplarından gelen müdahaleler dış etkiyi, yargının kendi içinden
gelen müdahaleler ise iç etkiyi oluşturur. Her türlü dış etkinin
ortadan kaldırılmasının yanında yargı içinden de hakimlerin kararlarına
yön verebilecek müdahalelerin öngörülmesi ve bunları engelleyecek bir
sistemin oluşturulması, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlamanın
bir gereğidir.
Hukuk devleti olmanın en önemli unsurlarından biri de güven veren bir
yargıya sahip olmaktır. Öyle ki vatandaşların yargıya güveni devlete
güvenle eş anlamlıdır. Kamuoyunun yargıya güven duyabilmesi için sadece
kanunların doğru uygulanması yetmez. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin
bir kararında da ifade edildiği gibi, 'adil olmak yeterli değildir,
adil olduğunuzun görülmesi de gereklidir'. Adaletli görünmenin en
önemli şartı ise yargısal görevin yerine getirilmesinde bir tarafın
lehine davranmamak veya ön yargılı olmamak şeklinde tarif edilen
tarafsızlıktır.”
YARGI REFORMU STRATEJİSİ VE HSYK
Bakan Ergin, tarafsızlığın, “yargı görevinin tam ve tarafları tatmin
edecek şekilde yerine getirilmesinin esası olduğunu” vurgulayarak, bu
ilkenin sadece karar için değil, aynı zamanda kararın oluşturulduğu
yargısal süreç açısından da geçerli olduğunu ifade etti. Ergin,
“Tarafsız olmak yerine, sınırsız bir iktidar sahibi olarak aktif,
şekillendirici ve yönetime hukuk üstü müdahalelerde bulunan bağımsız
bir yargı, bağımlı bir yargıdan daha kötü sonuçlar doğurabilir” dedi.
Bu nedenle Montesquieu'nun öyle bir bağımsız yargı erkinden ürkerek onu
“korkunç yargı kuvveti” olarak nitelediği örneğini veren Ergin, “Bu
durum hakimler devleti riski olarak tanımlanmakta ve demokrasinin
önündeki en ciddi tehlikelerden biri olarak değerlendirilmektedir.
Jüristokrasi ile ilgili en büyük handikaplardan biri de halka hesap
vermemesi, siyaseten sorumsuz olmasıdır” diye konuştu.
Sadullah Ergin, yargı ile ilgili son günlerde yaşanan tartışmaların
ardından bir çok kesim tarafından yargı reformunun artık kaçınılmaz
olduğunun dile getirildiğini belirterek, “Yargı Reformu Stratejisi”
hazırlanırken yargının tüm aktörleri ile ilkeler bazında mutabakata
varıldığını söyledi.
Özellikle Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yeniden
yapılandırılması ile ilgili tartışmaların öne çıkarıldığını, hatta
Strateji Belgesinin çok daha kapsamlı olmasına rağmen “konunun sadece
Adalet Bakanı ve Müsteşarının HSYK'da bulunup bulunmamasına
indirgendiğini” vurguladı.
Yargı Reformu Stratejisi ve eylem planı çerçevesinde HSYK'nın yapısı
ile ilgili öngördükleri konulara değinen Ergin, HSYK'nın yeniden
yapılandırılması konusunda özellikle Parlamento tarafından kurula üye
seçilmesinin, yargıyı siyasallaştıracağı, hakim ve savcıların
Parlamento'da kulis yapacakları, bu durumun ise yargının saygınlığı,
bağımsızlığı ve tarafsızlığına gölge düşüreceğinin öne sürüldüğünü
kaydetti.
Ergin, “Oysa bizim önerdiğimiz yapıda Parlamento, hakim sınıfından üye
seçmeyecektir. Cumhurbaşkanı ve Parlamento, Türkiye Adalet Akademisi
Genel Kurulu üyelerinden, hukukçu öğretim üyelerinden, üst kademe
yöneticilerinden ve avukatlardan üye seçecektir” dedi.
Cumhurbaşkanı ve Parlamento tarafından seçilecek üyelerin sayısının
hiçbir zaman kurulun hakim sınıfındaki üyelerinden fazla olmayacağını
vurgulayan Ergin, geniş tabanlı ve daha çok üyeden oluşacak bir
kurulda, bakan ve müsteşarın yer almasını, yürütmenin yargıya
müdahalesi olarak değerlendirmenin kabul edilebilir olmadığını söyledi.
Sadullah Ergin, demokratikleşme sürecinde atılan adımların başarıya
ulaşması ve süreklilik kazanmasında uygulayıcıların bu ilkeleri
özümsemiş olmasının en temel koşullardan biri olduğunu belirterek,
diğer önemli bir koşulun ise bu reformların devleti bütün olarak
kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi olduğunu ifade etti.
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, “Yargı erkinin devletin üç temel erkinden
birisi olduğu ve yargı mensuplarının reformları ve ilkeleri hayata
geçirecek en önemli uygulayıcılar arasında olduğu göz önüne
alındığında, yargı reformunun bir an önce hayata geçirilmesi ayrı bir
önem kazanmaktadır” diye konuştu.
Paz Eyl. 22, 2013 10:04 pm tarafından nilcem
